МОНГОЛЧ ЭРДЭМТЭД РЕИН МӨРНИЙ ЭРЭГ ДЭЭР

Монгол судлалаар Баруун Европт төдийгүй дэлхийд нэр хүндтэй, хуучны уламжлалтай, ХБНГУ-ын Бонны Их Сургуулийн Монгол, Төвд судлалын тэнхимээс 2011 оны 9 дүгээр сарын 4-8 нд “The History of the Mongols during the Qing-Period in the Light of Manju-Mongol Archives”  нэрт монгол судлалын олон улсын эрдэм шинжилгээний хурлыг зохион байгуулж ХБНГУ, Монгол, ОХУ, БНХАУ, Унгар, АНУ-ын монгол судлаачид, эрдэмтэн мэргэд оролцлоо.

Хурал Манжийн эрхшээлийн үеийн Монголын түүхийн судалгаа түүний дотроос тухайн үеийн архивын баримт бичиг, хэрэглэгдэхүүний судалгаа шинжилгээнд гол анхаарлаа хандуулсан бөгөөд нийт 30 орчим эрдэмтэд уригдсанаас МУИС-иас д-р О.Оюунжаргал, Б.Баярсайхан,  Д.Баярсайхан, Э.Мөнх-Учрал, Ж.Бат-Ирээдүй нарын  5 судлаач, Монгол Улсаас нийт 8 судлаач уригдан оролцож илтгэл айлтгал хэлэлцүүллээ. Ажил төрлийн шаардлагаар Японы нэрт монголч эрдэмтэн Наками, АНУ-ын монголч, манжич Кристофер Атвүүд, Марк Эллиот, Космо нар хүрэлцэн ирж чадсангүй.

Эрдэм шинжилгээний хурлыг ХБНГУ-ын Эрдмийн солилцооны алба буюу ДААД ивээн тэтгэж, Бонны Их Сургуулийн Монгол судлалын салбарыг дэмжиж хамтран ажилласан байна.

Хурал зохион байгуулсан Профессор, д-р Оюунбилигийн хамт

Олон Улсын эрдэм шинжилгээний хуралд ХБНГУ-ын монгол судлаач, ОУМСХолбооны Ерөнхийлөгч, профессор, д-р Клаус Сагастер, “Mongol Studies at Bonn University”, проф. д-р М.Вейерс, “Going along the Frontier. Qing-China’s Northern Territories, 1653-1795”, д-р Д.Хеушерт, “Defining a Hierarchy: Formal Requirements for Manchu-Mongolian Correspondence, Issued in 1636”, проф.д-р Оюунбилиг, “On the Jasaγ of Khalkha in pre-Qing Times”, д-р Б.М.Грубэр “A Brief Survey of the Documents Relating to the Bayantala League”, илтгэл хэлэлцүүлсэн бол Монголын эрдэмтэн д-р Д.Өлзийбаатар,  “Some Remarks on Manchu Qing Dynasty Records Preserved in the National Central Archive of Mongolia”, проф. д-р Б.Баярсайхан, “On the Qing Military Laws of 1870 for the Mongols ”, д-р О.Оюунжаргал, “On the Tsakhar Sumun of the Secen qin wang Banner of Sain Noyan Aimag”, судлаач Э.Жигмэддорж,  “Did the Manchus divide the Khalkha into a Left and a Right Wing in 1655? A Comparison between the Iledkel shastir and Archive Material”, судлаач д-р Э.Мөнх-Учрал, Д.Баярсайхан нар, “The characteristics of Qing Archive materials”, проф. д-р Ж.Бат-Ирээдүй, “Manju Philological Studies in Mongolia”, зэрэг Манжийн эрхшээлийн үеийн Монголын түүхэнд холбогдох сурвалж болон албан баримт бичиг, захидал, манж хэлбичгийн судалгааны талаар илтгэж, БНХАУ-ын эрдэмтэн проф. д-р Дарийжав, “ Four Manchu Documents on the Čaqar jasaγ qosiγu”, проф. д-р Оюунгэрэл,   “Disputes over the Right of Succession as Jasak in the Tongzhi-Period of the Qing-Dynasty”, судлаач Т.Сонг, “On the Alliance between the Qing and the Khalkha, Shunzhi 12 (1655)”, д-р Багана, “On the Tushiyetu Khan Ooba of the Khorchin”, зэрэг манжийн үеийн засаг захиргааны хуваарийн талаар илтгэл хэлэлцүүлж, ОХУ-ын эрдэмтэн проф.д-р В.Л.Успенский , “The Report by Bajung, the Assistant Amban of Tibet, about the Conflict with the Gorkhas (1789), Written in Mongolian Language”, Унгарын эрдэмтэн проф.д-р Агнеш Бирталан,  “Religion and Identity in 19^th Century Urgha (On the Basis of a Mongolian Monk´s Oral Narratives Recorded by Gabor Balint of Szentkatolna)” зэрэг монгол судлаачдын намтар түүх, бүтээлийн талаарх шинэхэн судалгаагаа танилцуулан хэлэлцүүллээ.

Бонны Их Сургуулийн Монгол судлалын төвд

Хурлыг монгол, англи хэлээр хийж, илтгэх болон хэлэлцэх цаг хугацаа хангалттай байсан нь судлаачид өөрсдийн судалгаагаа бүрэн дүүрэн танилцуулах, санал дүгнэлт сонсох, асуулт хариулт явуулахад тааламжтай байлаа.

Хурлын үеэр МУИС-ийн эрдэмтэд ХБНГУ, ОХУ, Унгар, БНХАУ-ын эрдэмтэдтэй цаашдын хамтын ажиллагаа, эрдэм шинжилгээ судалгааны талаар санал солилцож, хамтран ажиллах талаар хэлэлцэв.

Хурлын төгсгөлд эрдэмтэд тус хурал олон орны эрдэмтдийг нэг дор цуглуулан Монгол судлалын түүний дотор Манжийн эрхшээлийн үеийн Монголын түүхийн судалгаанд чухал байр эзлэх, Бонны монгол судлалын түүхэнд ойрын үед хийгээгүй хурлыг амжилттай зохион байгуулсныг дурдаад энэхүү сэдэв болон бусад олон чиглэлээр нарийвчилсан судалгаа хийх, мөн эрдэм шинжилгээний хурлуудыг өөрсдийн суугаа улс орондоо үргэлжлүүлэн зохион байгуулж болохыг санал нэгтэй дүгнэлээ.

Ийнхүү нар хур тэгширсэн намрын сайхан өдрүүдэд Бонны тэнгэр дор дэлхийн монгол судлаачид нэгэн дээвэр нэгдэж, ойрын жилүүдэд хийсэн эрдэм шинжилгээ, судалгааны ажлаа танилцуулан эрдмийн хур асгаран бууж, эрдэм шинжилгээний хурал сайхан болж, эрдэмтэд сэтгэл тэнэгэр хийж бүтээхийн урам зориг төгс нутаг нутгийн зүг хүлгийн жолоо заллаа.

Ж.Ирээдүй, Бонн-Улаанбаатар, 2011.09.12