I
am honored to be with you today at your commencement from one of the
finest universities in the world. I never graduated from college. Truth
be told, this is the closest I've ever gotten to a college graduation.
Today I want to tell you three stories from my life. That"s it. No big deal. Just three stories.
The first story is about connecting the
dots.
I dropped out of Reed College after the first 6 months, but then
stayed around as a drop-in for another 18 months or so before I really
quit. So why did I drop out?It started before I was born. My biological
mother was a young, unwed college graduate student, and she decided to
put me up for adoption. She felt very strongly that I should be-adopted
by college graduates, so everything was all set for me to be adopted at
birth by a lawyer and his wife. Except that when I popped out they
decided at the last minute that they really wanted a girl. So my parents,
who were on a waiting list, got a call in the middle of thenight
asking: "We have an unexpected baby boy; do you want him?" They said:
"Of course."My biological mother later found out that my mother had
never graduated from college and that my father had never graduated from
high school. She refused to sign the final adoption papers. She only
relented a few months later when my parents promised that I would someday
go to college.
And 17 years later I did go to college. But I naively
chose a college that was almost as expensive as Stanford, and all of my
working-class parents" savings were being spent on my college tuition.
After six months, I couldn't see the value in it. I had no idea what I
wanted to do with my life and no idea how college was going to help me
figure it out. And here I was spending all of the money my parents had
saved their entire life. So I decided to drop out and trust that it would
all work out OK. It was pretty scary at the time, but looking back it
was one of the best decisions I ever made. The minute I dropped out I
could stop taking the required classes that didn't interest me, and begin
dropping in on the ones that looked interesting.
It wasn't all romantic.
I didn't have a dorm room, so I slept on the floor in friends" rooms, I returned coke bottles for the 5¢ deposits to buy food with, and I would
walk the 7 miles across town every Sunday night to get one good meal a
week at the Hare Krishna temple. I loved it.And much of what I stumbled
into by following my curiosity and intuition turned out to be priceless
later on. Let me give you one example: Reed College at that time offered
perhaps the best calligraphy instruction in the country.Throughout the
campus every poster, every label on every drawer, was beautifully
hand calligraphed. Because I had dropped out and didn't have to take the
normal classes, I decided to take a calligraphy class to learn how to do
this. I learned about serif and san serif typefaces, about varying the
amount of space between different letter combinations, about what makes
great typography great. It was beautiful, historical, artistically
subtle in a way that science can"t capture, and I found it
fascinating.None of this had even a hope of any practical application in
my life. But ten years later, when we were designing the first Macintosh
computer, it all came back to me. And we designed it all into the Mac.
It was the first computer with beautiful typography. If I had never
dropped in on that single course in college, the Mac would have never had
multiple typefaces or proportionally spaced fonts. And since Windows
just copied the Mac, it"s likely that no personal computer would have
them. If I had never dropped out, I would have never dropped in on this calligraphy class, and personal computers might not have the
wonderful typography that they do. Of course it was impossible to connect
the dots looking forward when I was in college. But it was very, very
clear looking backwards ten years later.Again, you can"t connect the
dots looking forward; you can only connect them looking backwards. So you
have to trust that the dots will somehow connect in your future. You have to trust in something — your gut, destiny, life, karma, whatever.
This approach has never let me down, and it has made all the difference
in my life.
My second story is about love and loss.I was lucky — I found
what I loved to do early in life. Woz and I started Apple in my parents garage when I was 20. We worked hard, and in 10 years Apple had
grown from just the two of us in a garage into a $2 billion company with
over 4000 employees. We had just released our finest creation — the
Macintosh — a year earlier, and I had just turned 30. And then I got fired. How can you get fired from a company you started? Well, as
Apple grew we hired someone who I thought was very talented to run the
company with me, and for the first year or so things went well. But then
our visions of the future began to diverge and eventually we had a
falling out. When we did, our Board of Directors sided with him. So at
30 I was out. And very publicly out. What had been the focus of my entire
adult life was gone, and it was devastating.I really didn't know what to
do for a few months. I felt that I had let the previous generation of
entrepreneurs down - that I had dropped the baton as it was being passed
to me. I met with David Packard and Bob Noyce and tried to apologize for
screwing up so badly. I was a very public failure, and I even thought
about running away from the valley. But something slowly began to dawn on
me — I still loved what I did. The turn of events at Apple had not changed that one bit. I had been rejected, but I was still in love.
And so I decided to start over. I didn't see it then, but it turned out
that getting fired from Apple was the best thing that could have ever
happened to me. The heaviness of being successful was replaced by the lightness of being a beginner again, less sure about everything. It
freed me to enter one of the most creative periods of my life.
During
the next five years, I started a company named NeXT, another company
named Pixar, and fell in love with an amazing woman who would become my
wife. Pixar went on to create the worlds first computer animated feature
film,
Toy Story ,
and is now the most successful animation studio in the world. In a
remarkable turn of events, Apple bought NeXT, I returned to Apple, and
the technology we developed at NeXT is at the heart of Apple"s current renaissance. And Laurene and I have a wonderful family
together.I"m pretty sure none of this would have happened if I hadn't
been fired from Apple. It was awful tasting medicine, but I guess the
patient needed it. Sometimes life hits you in the head with a brick.
Don't lose faith. I"m convinced that the only thing that kept me going
was that I loved what I did. You've got to find what you love. And that
is as true for your work as it is for your lovers. Your work is going to
fill a large part of your life, and the only way to be truly satisfied is
to do what you believe is great work. And the only way to do great work
is to love what you do. If you haven"t found it yet, keep looking. Don"t
settle. As with all matters of the heart, you"ll know when you find it.
And, like any great relationship, it just gets better and better as the
years roll on. So keep looking until you find it. Don't settle.
My third
story is about death. When I was 17, I read a quote that went something
like: "If you live each day as if it was your last, someday you"ll most
certainly be right." It made an impression on me, and since then,for the
past 33 years, I have looked in the mirror every morning and asked
myself: "If today were the last day of my life, would I want to do what I
am about to do today?" And whenever the answer has been "No" for too
many days in a row, I know I need to change something.Remembering that
I"ll be dead soon is the most important tool I've ever encountered to
help me make the big choices in life. Because almost everything — all
external expectations, all pride, all fear of embarrassment or failure -
these things just fall away in the face of death,leaving only what is
truly important. Remembering that you are going to die is the best way
I know to avoid the trap of thinking you have something to lose. You are
already naked. There is no reason not to follow your heart.About a year
ago I was diagnosed with cancer. I had a scan at 7:30 in the morning,
and it clearly showed a tumor on my pancreas. I didn't even know what a
pancreas was. The doctors told me this was almost certainly a type of
cancer that is incurable, and that I should expect to live no longer than
three to six months. My doctor advised me to go home and get my affair sin order, which is doctor's code for prepare to die. It means to
try to tell your kids everything you thought you"d have the next 10 years
to tell them in just a few months. It means to make sure everything is
buttoned up so that it will be as easy as possible for your family. It
means to say your goodbyes.I lived with that diagnosis all day. Later
that evening I had a biopsy, where they stuck an endoscope down my
throat, through my stomach and into my intestines, put a needle into
my pancreas and got a few cells from the tumor. I was sedated, but my
wife, who was there, told me that when they viewed the cells under a
microscope the doctors started crying because it turned out to be a very
rare form of pancreatic cancer that is curable with surgery. I had the surgery and I"m fine now.This was the closest I've been to facing
death, and I hope it"s the closest I get for a few more decades. Having
lived through it, I can now say this to you with a bit more certainty than when death was a useful but purely intellectual concept:No one wants
to die. Even people who want to go to heaven don"t want to die to get
there.And yet death is the destination we all share. No one has ever
escaped it. And that is as it should be, because Death is very likely the
single best invention of Life. It is Life"s change agent. It clears out
the old to make way for the new. Right now the new is you, but
some day not too long from now, you will gradually become the old and be
cleared away. Sorry to be so dramatic, but it is quite true.Your time is
limited, so don"t waste it living someone else"s life. Don"t be trapped
by dogma —which is living with the results of other people"s thinking.
Don"t let the noise of others" opinions drown out your own inner voice.
And most important, have the courage to follow your heart and intuition.
They somehow already know what you truly want to become. Everything else is secondary. When I was young, there was an amazing publication
called The Whole Earth Catalog, which was one of the bibles of my
generation. It was created by a fellow named Stewart Brand not far from
here in Menlo Park, and he brought it to life with his poetic touch.
This was in the late1960"s, before personal computers and desktop
publishing, so it was all made with typewriters, scissors, and polaroid
cameras. It was sort of like Google in paperback form, 35years before
Google came along: it was idealistic, and overflowing with neat tools
and great notions. Stewart and his team put out several issues of The
Whole Earth Catalog, and then when it had run its course, they put out a
final issue. It was the mid-1970s, and I was your age. On the back cover
of their final issue was a photograph of an early morning country road,
the kind you might find yourself hitchhiking on if you were so
adventurous. Beneath it were the words:"Stay Hungry. Stay Foolish." It
was their farewell message as they signed off. Stay Hungry.Stay Foolish.
And I have always wished that for myself. And now, as you graduate to begin anew, I wish that for you.Stay Hungry. Stay Foolish.
Thank you all very much.
Монгол орчуулга:
'Чи юуг хайрладаг тэр зүйлээ л олох
хэрэгтэй,'
Стэв Жоб
Өнөөдөр дэлхийн
хамгийн шилдэг сургуулиудын нэгийг төгсч байгаа та нартай цуг байгаадаа би маш
их баяртай байна. Би өөрөө хэзээ ч их сургууль коллеж төгсч байгаагүй. Үнэндээ
бол төгсөлтийн баярт хамгийн ойрхон ирсэн тохиолдол маань энэ л байх. Ийнхүү та
бүхэнд гурван түүхийг үгүүлюү гэж бодлоо. Энэ бол тийм ч сүртэй юм биш,
зүгээр л гуравхан түүх.
Эхнийх нь цэгүүдийг холбох буюу юмны учир начрыг ойлгох.
Би Рийд коллежд
элсээд 6 сарын дараа сургуулиа хаясан юм. Гэхдээ бас бүр мөсөн хаятлаа дахин 18
сар орчим сургуульдаа ирж зарим нэг хичээлд суудаг байв. Би яагаад сургуулиа
хаясан бэ?
Энэ бүр намайг
төрөхөөс л өмнө эхэлсэн. Миний төрүүлсэн эх минь намайг төрүүлэх үедээ
залуухан, гэрлээгүй, их сургуулийн оюутан байсан бөгөөд намайг хүнд өргүүлэхээр
шийдсэн байсан юм. Намайг өргөж авах хүмүүс заавал дээд боловсролтой, их
сургууль төгссөн хүмүүс байх ёстой гэсэн шаардлагыг тавьсны улмаас нэгэн
өмгөөлөгч, түүний эхнэр хоёр намайг төрөнгүүт шууд өргөж авахаар тохиролцсон
байжээ. Гэсэн хэдий ч хүү төрснийг мэдмэгцээ тэд үнэндээ хүү биш охин хүсч
байсан хэмээн шийдээд намайг “голсон” юм. Тийнхүү жагсаалтны хүлээлгэнд байсан
миний эцэг эх рүү шөнө дунд залган “Бидэнд нэг хүү байна, санаандгүй байдлаар.
Та хоёр авмаар байна уу?” гэж асуусанд тэд шууд л “Тэгэлгүй яахав,” гэцгээж
намайг авахаар болжээ. Гэтэл удалгүй төрүүлсэн ээж маань өргөсөн ээжийг хэзээ ч
коллеж төгсөөгүй, мөн манай аавыг бүр ахлах сургууль ч төгсөөгүй гэдгийг мэдээд
тэдэнд өргүүлэх эцсийн бичиг баримтанд гарын үсэг зураагүй. Харин хэдэн сарын
дараа намайг хэзээ нэгэн өдөр их сургуульд заавал явуулна гэж эцэг эхээс маань
амлалт авч байж зөвшөөрсөн билээ.
17 жилийн дараа би
коллежд явсаан. Гэхдээ би гэнэн тэнэг байдлаар Станфордтой адилхан хэмжээний төлбөртэй
сургууль сонгож ажилчин ангиас гаралтай эцэг эхийн маань цуглуулсан бүх
хуримтлал, мөнгө зөвхөн миний сургалтын төлбөрт зориулагдаж эхэлсэн юм. Зургаан
сарын дараа би тэгж их төлбөр төлүүлж байгаагийнхаа үнэ цэнийг олж харахгүй
байлаа. Амьдралаа яах талаар надад ямар ч төсөөлөл байгаагүйн дээр коллежд
явлаа гээд надад ямар нэмэр болохыг ч ойлгохгүй байв. Гэтэл би гэж хүн эцэг
эхийнхээ насаараа зовж байж цуглуулсан мөнгийг үрээд байж байдаг. Тийм учраас
би сургуулиасаа гарч бүх юм ямар нэгэн байдлаар хэвийн болно гэж итгэхээр
шийдсэн юм. Тухайн үед аймаар санагдаж байсан л даа, гэхдээ эргээд харахад тэр
бол миний амьдралдаа хийж байсан хамгийн зөв сонголтуудын нэг байсан гэж би
боддог. Сургуулиа хаямагц би заавал суух ёстой гэсэн сонирхолгүй хичээлд хүчээр
суух хэрэггүй болж надад сонирхолтой гэсэн хичээлүүддээ сууж эхэлдэг болсон.
Бүх юм тийм сайхан
байгаагүй ээ. Надад дотуур байр байгаагүй болохоор найзуудынхаа өрөөний шалан
дээр унтаж, коланы шил тушааж олсон 5 центүүдээ цуглуулан хоол авч бүтэн сайны
орой болгонд ганц сайн хоол идэхээр хотоор Хээр Кришна хийд рүү 7 мил алхдаг
байлаа. Би энэндээ маш дуртай байсаан. Ийнхүү явахдаа сонирхол, зөн совиндоо
хөтлөгдөж учирсан бүхэн маань дараа нь үнэлж баршгүй болж хувирсан. Би нэг
жишээ хэлье.
Рийд Коллеж тухайн
үед улсдаа хамгийн сайн калиграффийн буюу сайхан бичлэгийн хичээлийг заадаг
байлаа. Сургуулийн талбай даяар хадсан тараасан бүх зурагт хуудас, шургуулганд
наасан бүх хаяг маш сайхан бичлэгээр бичсэн байдаг байв. Би сургуулиа хаяж
заавал жирийн хичээлүүдээ авах шаардлагагүй байсан болохоор калиграфийн хичээл
авч яаж ингэж бичдэгийг сурахаар шийдсэн. Тэгээд би сериф, санс сериф хэвлэлийн
дардсын талаар, өөр өөр үсгүүдийн хооронд ямар ямар зай авах талаар болон
бичлэгийг яавал улам сайхан болгодог талаар сурсан юм. Калиграф үнэхээр
үзэсгэлэнтэй, түүхтэй, шинжлэх ухаанаар тайлбарлаж чадахааргүй тийм сайхан
нарийн, чамин тансаг бөгөөд надад тун гайхалтай санагдаж байлаа.
Калиграфийн талаар
сурсан зүйлсээ амьдралд үр ашигтай ашиглаж хэрэглээ болгох үгүй нь тэр үед
тодорхойгүй байв. Гэхдээ арван жилийн дараа буюу анхны Макинтошийн компьютерийн
загварыг зохиож байх үед сурсан бүх юм маань хэрэг болсон. Тэгээд бид түүнийг
бүгдийг нь Мак руу оруулж зохион байгуулсан. Мак бол үзэсгэлэнтэй бичлэгтэй
анхны компьютер. Хэрвээ би коллежд тэр нэг хичээлд сууж байгаагүйсэн бол Макын
компьютер хэзээ ч олон янзын хэвлэлийн дардас эсвэл хоорондоо пропорцтой зайтай
фонттой байж чадахгүй байх байсан. Виндоуз бол тэр тал дээр Макыг хуулбарласан
болохоор өнөөдөр ямар ч компьютер тийм байж чадахгүй байх байсан гэсэн үг.
Хэрвээ би хэзээ ч сургуулиа хаяагүй, хэзээ ч тэр калиграфийн хичээлд сууж
байгаагүй бол хувийн компьютерүүд хэзээ ч одоогийх шиг сайхан дардастай байхгүй
байх байсан гэсэн үг. Мэдээж коллежд байхад урагшаа тэмүүлэх цэгнүүдийг холбож
харах боломжгүй байсан, гэхдээ арван жилийн дараа эргэн харахад маш тодорхой
харагдаж байсан юм.
Дахин хэлэхэд,
урагшаа хараад цэгүүдийг холбоно гэдэг боломжгүй, эргэж харж байж л холбоно.
Тийм болохоор та нар ирээдүйд тэр цэгүүд чинь ямар нэгэн байдлаар хоорондоо
холбогдоно гэж итгэх л хэрэгтэй. Ямар нэгэн юманд л итгэх хэрэгтэй — зөн
совиндоо, хувь заяандаа, амьдралдаа, юу ч байж болно. Гагцхүү энэ л хандлага
намайг хэзээд ч хаяж байгаагүй бөгөөд миний амьдралыг өөрчилж чадсан.
Миний дараагийн түүх
бол хайр, хагацлын тухай.
Би их азтай — би юу
хийх дуртайгаа тун залуудаа олж мэдсэн. Воз бид намайг 20 той байхад Аппл-ыг
аав ээжийн маань гараж дотор байгуулж эхлүүлсэн. Бид их хөдөлмөрлөж,
ингэснийхээ хүчээр Аппл гаражид байдаг хоёрхон хүнтэй компаниас аравхан жилийн
дараа 4000 ажилчинтай 2 тербум долларын хөрөнгөтэй компани болж өргөжсөн юм. Түүнээс
жилийн өмнө бид тэр үед хамгийн сайхан бүтээл болох Макинтош-оо дөнгөж олон
нийтэд үзүүлээд байсны сацуу би яг 30 настайгаа золгож байв. Тэгээд би ажлаасаа
халагдсан. Өөрийнхөө байгуулсан компаниас яаж өөрөө халагддаг юм бэ гэж үү? Юу
гэхээр, Апплыг дэвшин дээшлэхийн дагуу бид компанийг надтай хамтарч маш
чадварлагаар удирдаж чадна гэж бодсон хүнийг ажилд авлаа. Эхний жил ч яахав бүх
юм дажгүй сайн байлаа. Гэтэл бидний компаний ирээдүйг харах үзэл хоорондоо
мөргөлдөж эхлэн таарамжгүй байдал үүслээ. Тэгээд маргаан болоход манай Төлөөлөн
Удирдах Зөвлөлийнхөн түүний талд ордог юм байна. Тэгээд л би 30 насандаа маш их
сенсаацтай халагдсан билээ. Миний том хүн болоод хийсэн бүтээсэн бүх юм үгүй
болж надад үнэхээр хэцүү байсан.
Хэдэн сар би яг юу
хийх ёстойгоо мэдэхгүй явлаа. Өмнөх үеийнхээ ажил олгогчдын итгэлийг алдсан юм
шиг, надад ирсэн хариуцлагыг хүлээж чадаагүй мэт санагдаж байв. Девид Пакард,
Боб Ноёс нартай уулзаж онцгүйгээр бүтэлгүйтсэндээ уучлал гуйлаа.. Би олон
нийтийн өмнө бүтэлгүйтэж Силикон Валлигаас явах талаар ч бодож байв. Гэхдээ би
аяндаа нэг зүйлийг ойлгосон нь би тэр үед ч хүртэл хийдэг ажилдаа дуртай байсан
гэдгээ ойлгосон. Апплд болж байсан үйл явдлууд яг л хэвээрээ өөрчлөгдөөгүй
байсан бөгөөд би хэдий гологдож бүтэлгүйтсэн ч хайрандаа шатсан хэвээр л байсан
юм. Тэгээд л би шинээр эхлэхээр шийдсэн.
Тухайн үед би олж
харахгүй байсан ч дараа нь бодоход Апплаас халагдсан маань надад тохиолдсон мөн
л хамгийн сайн зүйлсийн нэг гэж боддог. Амжиллтай байдлыг дагаж ирдэг дарамтын
оронд шинээр эхэлж байгаа тийм хөнгөн шингэн байдал бий болж амьдралын маань
хамгийн их бүтээлч үед ороход минь тусалсан, чөлөөлсөн юм.
Таван жилийн дотор
би NeXT, Pixar гэсэн нэртэй хоёр компани байгуулж миний гэргий болох гайхалтай
бүсгүйтэй учирсан. Pixar дэлхийн анхны компьютерээр бүтээсэн хөдөлгөөнт кино Toy
Story-г бүтээсэн бөгөөд одоо дэлхийн хамгийн амжилттай яваа хүүхэлдэйн
киноны студи. Аппл NeXT-г худалдаж авахаар шийдэж би Апплд эргэн очсон бөгөөд NeXT-д
зохион бүтээсэн бидний технологи Апплын одоогийн сэргэн мандалтын гол шалтгаан,
уг үндэс нь болсон юмаа. Лорин бид хоёр ч маш сайхан гэр бүлийг бий болгосон.
Хэрвээ би Апплаас
халагдаагүй байсан бол хэзээ ч ийм зүйлс болохгүй байсан гэдгийг би маш сайн
мэдэж байна. Маш айшмигтай амттай эм байсан ч өвчтөн уух л хэрэгтэй байсан юм
шиг байгаа юм. Заримдаа амьдрал толгой руу чинь тоосго аваад шиднэ гэхдээ
битгий итгэлээ алд. Намайг тэр үед цаашаа явахад минь тусалсан ганц зүйл бол би
хийдэг ажилдаа дуртай байсных. Чи юуг хайрладаг тэр нэгэн зүйлээ олох хэрэгтэй.
Энэ бол зөвхөн ажил төдийгүй амраг хайртад чинь ч хамаарна. Чиний амьдралын
нэлээд томхон хэсгийг хийдэг ажил чинь эзлэх бөгөөд үнэхээрийн сэтгэл хангалуун
амьдрахад маш сайхан гэж боддог ажлаа л хийх хэрэгтэй. Сайхан гэж боддог ажил
хийх ганц арга зам бол хийх дуртай зүйлээ олж авах. Хэрвээ түүнийгээ олоогүй
бол хайсаар л бай. Битгий бууж өг. Зүрх сэтгэлийн бүхий л асуудлуудын адилаар
түүнийгээ олсон цагт тэртээ тэргүй чи мэдрэх болно. Тэгээд олохоороо бүх л
гайхалтай харилцаануудын адилаар жил ирэх тусам улам илүү сайхан болох болно.
Тийм болохоор олон олтлоо хайсаар л бай. Битгий бууж өг.
Миний гурав дахь
түүх бол үхлийн тухай.
Би 17 настай байхдаа
“Хэрэв чи бүх өдрийг амьдралынхаа хамгийн сүүлийн өдөр мэтээр амьдарвал нэг л
өдөр чиний зөв байх болно” гэсэн ишлэлийг уншсан. Энэ нь надад маш гүн
сэтгэгдэл үлдээж түүнээс хойш 33 жил би өглөө болгон босоод толинд харахдаа
өөрөөсөө асуудаг болсон билээ. "Хэрвээ өнөөдөр миний амьдралын сүүлийн
өдөр бол өнөөдөр хийх гэж байгаа зүйлсээ хийх үү?” гэж. Тэгээд хамгийн зөв
хариулт нь нэлээд хэдэн өдрийн турш "Үгүй" болж таарвал ямар нэг юмыг
өөрчлөх хэрэгтэй болсныг мэддэг.
Удахгүй үхнэ гэж
санаж явдаг нь миний хувьд амьдралд маш том сонголтуудыг хийхэд тусалж байсан
хамгийн чухал хэрэгсэл болдог. Яагаад гэвэл бараг бүх л зүйлс – гаднаас хүлээх
найдлага, горьдлого, бахархал, ичгүүртэй байдал болон бүтэлгүйтлээс айх айдас
зэрэг бүгд үхэхийн цагт юу ч биш бөгөөд бусад чухал зүйлсийг л үлдээдэг. Үхнэ
гэдгээ мэдэж байх нь чамайг ямар нэг алдах юмтай гэсэн айдас болон хавханд
орохоос сэргийлэх хамгийн шилдэг арга. Чи угаасаа л хорвоод нүцгэн ирж нүцгэн
буцдаг. Тийм болохоор зүрх сэтгэлээ дагахгүй байх шалтгаан байхгүй.
Бараг жилийн өмнө
намайг хорт хавдраар оношилсон. Өглөө 7:30 –д зураг авхуулахад нойр булчирхайнд
хавдар байгаа нь илт харагдав. Би бараг нойр булчирхай ч гэж юу байдгийг
мэддэггүй байсан. Эмч нар ийм төрлийн хавдрыг эдгэрэх боломжгүй, одоо гурваас
зургаан сар л амьд явах үлдсэн гэж хэллээ.
Гэртээ харьж ажил төрлөө зохицуул буюу нэг ёсондоо эмч нарын кодоор
үхэхдээ бэлд гэж надад хэлэв. Ер нь бол хүүхдүүддээ очоод ирэх 10 жилдээ ярина
гэж төлөвлөж байсан зүйлсээ хэдхэн сарын дотор багтааж хэлэх шаардлагатай болно
гэсэн үг. Бүх юмыг аль болох гэр бүлийнхэндээ аятайхан сайхан байлгахын тулд
бүхнийг шалга гэсэн үг. Эцсийн үгүүдээ, баяртайгаа хэлээ гэсэн үг.
Тэр оношийг сонсоод
өдөржин бодол болов. Орой нь эд эсийн шинжилгээ буюу ходоодоо дурандуулж нойр
булчирхай руу зүү хийн хавдарнаас хэдэн эс авхуулав. Би мэдээ алдсан байсан ч эхнэр маань сэрүүн
байсан бөгөөд эмч нар эсүүдийг микроскопоор хараад дуу алдсныг хэлсэн юм. Учир
нь миний тэр хорт хавдар мэс заслаар эдгэрэх боломжтой тийм ховор маягийн нойр
булчирхайн хавдар байлаа. Тэгээд би мэс засал хийлгэж одоо эрүүл болсон.
Миний хувьд үхэлтэй
хамгийн ойр тулгарсан нь энэ тохиолдол байсан бөгөөд ирэх хэд хэдэн арван жилд
дахиж ийм тохиолдол бүү гараасай гэж хүсч байна. Ийм зүйлийг туулж гарснаар
үхэл гэдэг зүйлийг дан ганц хэрэгцээтэй боловч цэвэр сэтгэл санааны үзэл бодол
гэхээс илүү ийн итгэлтэйгээр хэлж чадна:
Хэн ч үхэхийг
хүсдэггүй. Диваажинд очихыг хүсдэг хүмүүс ч үхэн байж тэнд очихыг хүсдэггүй.
Гэхдээ бид бүгд л үхдэг. Хэн ч түүнээс зугатах аргагүй. Гагцхүү тийм байх нь ч
зөв, яагаад гэвэл үхэл гэдэг бол амьдралын цорын ганц шилдэг бүтээл. Үхэл бол
амьдралыг өөрчлөх хөдөлгөгч хүч. Хуучин бүхнийг арилгаж шинэ бүхэнд зам тавьж
өгдөг. Яг одоохондоо бол та нар шинэ байна гэхдээ одоогоос удалгүй хэзээ нэгэн
өдөр та нар хуучирч арилах болно. Хэтэрхий сүржин, чухал ярьж байгаад уучлаарай
гэхдээ энэ бол яалт ч гүй үнэн.
Та нарын цаг
хязгаартай болохоор битгий өөр хэн нэгний амьдралаар амьдарч цагаа үр. Ягшмал
номлолд бүү баригд — бусад хүмүүс юу гэж бодох хамаагүй. Битгий бусад хүмүүсийн
үзэл бодлоор өөрийнхөө дотоод дуу хоолойг үгүй болго. Тэгээд хамгийн чухал нь
өөрийнхөө зүрх сэтгэлийг дагаж чадахаар зоригтой бай. Тэд чинь чамайг юу
болмоор байгааг чинь ямар нэг байдлаар аль хэдийн мэдчихсэн байдаг. Бусад бүх
зүйл бол хоёрдагч, чухал бус.
Намайг залуу байхад The
Whole Earth Catalog гэгч манай үеийнхний библ болсон маш гайхалтай хэвлэл гардаг байлаа.
Тэр хэвлэлийг Мэнло Паркийн эндээс холгүй газарт Стюарт Бранд зохион бүтээсэн
бөгөөд яруу найргийн байдлаараа амьдруулж чадсан юм. Энэ бол 1960 оны сүүлээр
буюу хувийн компьютер, ширээн дээрээс шууд хэвлэх зэргээс өмнө гардаг байсан
болохоор зөвхөн бичгийн машин, хайч, поларойд аппаратаар л хийдэг байсан. Ер нь
бол цаасан дээрх Google шиг, Google гарахаас 35 жилийн өмнө л болохоос. Тэр
хэвлэл маш идеали, хэрэгцээтэй хэрэгсэл, гайхамшигт санаа бодлоор дүүрэн байдаг
байсан.
Стюарт болон түүний
баг The Whole Earth Catalog-ийн нэлээн хэдэн дугаарыг гаргаж цаг нь
болсон гэж үзэхдээ сүүлийн дугаарыг гаргасан юм. Энэ бол 1970 оны дундуур, би
та нартай чацуу байсан гэсэн үг. Сүүлийн дугаарын хойно адал явдалд дуртай хэн
ч алхаад явж байхаар тийм өглөөгүүр авсан хөдөөний замын зургийг тавьсан
байдаг. Доор нь ийм үг бичсэн байв: "Сурах тэмүүлэлтэй бай. Тэнэг бай.”
Энэ бол тэдний уншигчдадаа зориулж бичсэн салах үг. Сурах тэмүүлэлтэй бай.
Тэнэг бай. Тэгээд би үргэлж л өөртөө ингэж хүсэх болсон. Харин одоо сургуулиа
төгсөж бүхнийг эхэлж байгаа та бүхэнд ийн хүсье.
Сурах тэмүүлэлтэй.
Тэнэг бай.
Та бүхэнд баярлалаа.
