ХЭЛИЙГ ХЭН ГУТААДАГ ВЭ?

 

Хэлийг хэн гутаадаг вэ?

Эх хэлний талаар бид зөндөө л яриж байна гэвч жаахан байж байгаад л нэг буруу үг, хэллэг, буруу бүтэц, буруу нэр томьёо хуурай өвсөнд зурсан шүдэнзний гал шиг л хурдан нийгэмд тардаг. Тэр тарж байгааг  хийдэг нь хэвлэлийн мэдээллийн хэрэгсэл тэр дундаа зурагт, радио, шар сонинууд. Гэтэл хэлийг буруу хэрэглэж, буруу хэлбэржүүлж байгаа нь уг нь эзэнтэй байдаг аж. Хэлийг хэн гутаадаг юм гэвэл бид өөрсдөө. Ингээд та бүхэнд хэн яг юу гэж буруу яриж байгааг баримттай үзүүлэх булан нээлээ. Манай Ардын уран зохиолч Өөлд өвгөн хэмээх Тангадын Галсан уг нь аль дээр ийм санаа хэлж байсан санагдана. Нээрээ ингэвэл жаахан засарч магадгүй.Улаанаар бичсэн нь ямар нэгэн алдаатай үг, үгүүлбэр гэж ойлгож болно.Та бас нэг анхаарч  үзээрэй.

• "Ер нь сайхан хөгжим сонсох дуртай даа, хөгжлийн нөхцлүүд шингэсэн илэрхийлэлтүүдийг сонсоход сайхан байдаг. Манай уртын дууны нөхцлүүд яг л байгаль дээрээ бүтээгдсэн шиг санагддаг. " П.Хэрлэн, дуучин, Өдрийн Сонин, 2010.02.20, №40
• "Дөрвөн оюутан залуугийн нэгэнд найруулагчийн ах, жүжигчин Ж.Жамъянсүрэн тоглосон бол шинэ бүтээл "Адам"-ыг ах нь продюссэрлэжээ." Д.Ариун, Өдрийн Сонин, 2010.02.20, №40
• “Харин Ц.Элбэгдорж ганц л зүйл  хүссэн. Өөрийн төгссөн Харвардын их сургуулийн захирлыг уримаар байна гэжээ. Монголд хэрэгтэй зүйл. Хоёр орны боловсролын салбарын харилцаанд ач холбогдол өгөх юм.” Б.Цогнэмэх, 
• “Тэгэхээр хөөрхий залуучууд, уран бүтээл биш сонгуулийн сурталчилгаа болж таарах нь. Үзэгчдийн дунд хий хүлээлт үүсгэж "луйвар" хийсэн болж таарч байна.” Монголын нэг өдөр 
• “Кира Найтлиг хоол ид гэж олон хүн хэлдэг ч тэр туранхай байхыг хүсдэг. Энэ байдлаараа тэр эцээлт болоход ойрхон байна.” News.mn
• " Ц.Нямдорж сайд хэвлэлд их няхууртай." О.Билэгт, Өдрийн сонин, 10.04.2010, №085
• "-2000 оны эхээр АНУ-д сурч ирээд ажлаасаа багагүй төсөөрсөн байсан. Нэлээд хугацаанд эфирт гараагүй болохоор үзэгчдэд багагүй хүлээлт үүссэн байсан. Тэгсэн эфир явж байтал найруулагчийн буруугаас болж гэнэт текст солигдоод “Юу болов оо, яачихав аа?” гэдэг үгийг би англиар “what what happened” гэж хэлээд эвгүй байдалд орж маш их ичиж билээ." Ч.Ичинхорлоо, "Өнөөдөр" сонин, 2010.04.26
• "Хамтлагийн маань жүжигчин Чулуунцэцэг бид хоёр нэг өдөр мэндэлсэн юм билээ. Тоглолтын дараа хамт олонтойгоо нижгэр тэмдэглэнэ."  А.Гэрэлцэцэг, "Бүсгүй хүн эр хүний өмч" Ням гараг, амралт чөлөөт цагийн хэвлэл, 2010 оны 4 сарын 29
• "Үүнийг үндэслэн Аэробус компани 6 сарын хугацаатай сертификат  ирүүлсэн бөгөөд түүнийг манай Иргэний Нисэхийн Ерөнхий Газар баталгаажуулж  уг онгоцонд нислэгт тэнцэх чадварын гэрчилгээ олгох ажиллагаа явагдаж байна", Орхон, "Нойтон түрээсээр онгоц авснаар манай зорчигчийн тоо 17 мянгаар нэмэгдсэн", News.mn, 29.10.2010;
• "Гэтэл нэгэн матраас болж, өнгөрөгч наймдугаар сарын 25-нд Бүгд Найрамдах Конго улсын иргэний тээврийн нэгэн нисэх онгоц газардалт хийх гэж байгаад осолдож, 20 зорчигчийн амь нас үрэгдсэнийг амьд үлдсэн цорын ганц  зорчигч ярьжээ." Д.Пунцаг, "Ньюс доот эм эн"
• "Агаарын бохирдлын хэмжээ хүн амын хөгжилд сөрөг нөлөө үзүүлж байна. Гурван хүүхэд тутмын нэг нь жингийн дутуудалтай төрж байна." Б.Мандах, Ньюз эм эн, 2011.01.16
• "МАН-ын өмнө зурайсангүй ээ. Сүүлийн өдрүүдэд болж буй үйл явдал “шинэхэн мэндэлсэн” МАН-ын нүүр царайг тун ч баргараар танилцуулж байна." Ц.Даваадорж, "Сүрэг чоно", нийтлэл, "Өнөөдөр" сонин, 2011.01.20, 
• “А-310” онгоцыг маш хямдхан буюу 3.5 сая ам.доллараар гаднын улс оронд зарж, тус компанийг үнэгүйдүүлж, дампууруулах арга замаар тун ч хөнгөхөөн хувьчлаад авчих гэсэн тодорхой зорил готой хэсэг бүлгийг дэмжсэн бодлогыг Засгийн газрын зүгээс бариад байна уу гэдэг асуудлыг “Өнөөдөр” сонин анх удаа хөндөж, олон нийтийн анхаарлыг эл сэдэвт хандуулсан юм." Ц.Даваадорж, "Өнөөдөр" сонин,
• "Дээрээс нь манай нутгийн ах дүү нар маш өндөр ач холбогдол өгч, манай Увсын бөхчүүдийг бэлтгэлд хамруулж, энэ өвлийн турш бэлт­гэл сургуулилт хийлгүүлсэн." С.Мөнхбат, "Үндэсний шуудан" сонин 
• "Энэхүү өдөрлөг нь миний хувьд, Монголчуудын маань хувьд яагаад тийм өндөр ач холбогдолтой байв аа? Учир юун гэвэл Хятадын эдийн засаг, улс төрийн хувьд хамгийн чухал долоо хоногийн дундуур Монголын тухай томоохон хэмжээний нийтлэл China Daily дээр хэвлэгдсэн юм. " Чонын Ганхуяг, хувийн вэб сайтаас нь авав.
• "Удаан хугацааны турш хүлээлт үүсгээд байсан "Apple-ийн шинэ бүтээгдэхүүний танилцуулга өчигдөр Калифорнийн Купертино дахь компанийн удирдлагын байранд боллоо." "Үндэсний шуудан", 2011.10.06, №231 (1255)